Xilli dagaalka Ukraine sii xoogeystay, Boqortooyada Ingiriiska iyo Faransiiska ayaa isku dayaya inay la shaqeeyaan *Madaxweynaha Ukraine, Volodymyr Zelenskyy, si ay usoo bandhigaan qorshe nabadeed oo lagu soo
Xilli dagaalka Ukraine sii xoogeystay, Boqortooyada Ingiriiska iyo Faransiiska ayaa isku dayaya inay la shaqeeyaan *Madaxweynaha Ukraine, Volodymyr Zelenskyy, si ay usoo bandhigaan qorshe nabadeed oo lagu soo afjarayo colaadda. Dhanka kale, waxaa sii kordhaya su’aalaha ku saabsan *doorka Mareykanka ee taageerada Kyiv, iyo in Yurub ay awood u leedahay inay buuxiso kaalinta ay Washington bannayn karto haddii ay yareyso taageeradeeda milatari, sida ay qortay wargeyska The Guardian.
Wargeyska Ingiriiska ayaa sheegay in hindisahan, oo uu Axaddii ku dhawaaqay *Ra’iisul Wasaaraha Ingiriiska, Keir Starmer, uu keeno su’aalo ku saabsan **suuragalnimada nabad lagu gaaro, iyo shuruudaha nabadda, iyadoo dagaalka Ruushka uu weli sii socdo, ayna mugdi ku jirto *ujeeddooyinka Mareykanka.
*Starmer, oo ka hadlayay kadib kulan uu la yeeshay hogaamiyeyaasha Yurub ee ka dhacay **London, ayaa sheegay in ka qaybgalayaashu ay isku raaceen in la dejiyo *qorshe nabadeed oo loogu talagalay Ukraine, si loogu bandhigo *Mareykanka. Wuxuu xusay in *Boqortooyada Ingiriiska, Ukraine, Faransiiska, iyo dalal kale ay sameyn doonaan “isku-xirnaanta kuwa diyaar u ah” si ay u soo saaraan qorshahaas.
Dhanka kale, kulan degdeg ah oo Aqalka Cad ka dhacay *Jimcaha, *Donald Trump ayaa ku hanjabay inuu joojin doono taageerada militari ee Mareykanka siiyo Ukraine, isagoo ku eedeeyay Zelenskyy inuusan muujin mahadnaq iyo inuu doonayo in dagaalku sii socdo.
Isku dhaca erayo ee dhex maray labada hoggaamiye ee Aqalka Cad wuxuu sababay *khilaaf gudaha xisbiga Jamhuuriga, taasoo yaraysay fursadaha uu *Kongareesku ku ansixin karo gargaar dheeraad ah oo la siiyo Kyiv dagaalka ay kula jirto Ruushka.
Inkasta oo Ukraine iyo Ruushka ay labaduba muujiyeen rabitaan ay ku soo afjarayaan dagaalka, haddana weli waa kuwo aad ugu kala fog heshiis kasta oo la gaari karo.
Tani waxay ka dhigan tahay in labada dhinac ay hayaan hadafyo aad u kala duwan, taasoo ka dhigaysa nabadda mid aad u adag in la gaaro xaaladda hadda jirta. Inta uu Ruushku ku adkeysanayo in uu haysto dhul ka mid ah Ukraine, halka Ukraine ay rabto inay dib u hesho dhammaan dhulkeeda, nabad rasmi ah waxay u baahan doontaa is-bedel siyaasadeed oo weyn.
Inkasta oo Ukraine ay muujisay inay u dhici karto in dalku si xaqiiqo ah loogu kala qeybiyo xariiqaha dagaalka ee hadda jira, haddana waxay door bidaysaa inay dagaalka sii waddo halkii ay aqbali lahayd shuruudo adag oo kale.
Khilaafka cad ee u dhexeeya *madaxweynaha Mareykanka iyo dhiggiisa Ukraine, oo ka dhacay *Aqalka Cad maalintii Jimcaha, wuxuu sabab u noqday in xiriirka diblomaasiyadeed ee labada dal uu sii kacsado.
Tani waxay dhalisay su’aal muhiim ah: Ma joojin doontaa Washington dhammaan taageerada militari ee mustaqbalka loo fidinayo Kyiv? Taageeradan ayaa ah xaashida ugu weyn ee cadaadiska degdegga ah ee Mareykanku leeyahay si uu u saameeyo xaalada dagaalka.
Inkasta oo ay weli jiraan ku dhawaad 4 bilyan oo doolar oo gargaar militari ah oo la siiyay Ukraine xilligii madaxweynihii hore *Joe Biden, laakiin aan wali si rasmi ah loo adeegsan, haddana waxaa *Jimcihii lasoo dhaafay la dareemay tilmaamo muujinaya suurtagalnimada in si degdeg ah loo joojiyo gargaarkaas.
Joojinta taageerada militari ee Mareykanka waxay ka dhigi kartaa xaaladda dagaalka mid aad uga adag Ukraine, inkasta oo ay qaadan doonto waqti ilaa ay si rasmi ah u dhaqangasho. Sida ay tilmaamayaan qiyaasaha mas’uuliyiinta difaaca ee Ukraine, ku dhawaad 20% qalabka militari ee loo isticmaalo dagaalka ayaa ka imaanaya Mareykanka (iyadoo 55% ka imaanaya Ukraine iyo 25% ka imaanaya Yurub).
Inkasta oo Ukraine ay weli ku jirto xaalad difaac ah guud ahaan, horumarka Ruushka ee Kyiv sanadka 2024 wuxuu ahaa mid gaabis ah, wuxuuna dhacaayay qiimo sare oo nolosha ah, iyadoo *tirada dadka dhintay iyo kuwa dhaawacmay ay ka badan tahay kumanaan qof maalin kasta. Sidoo kale, *magaalooyin muhiim ah lama qaadin, waxaana la filayaa in Moscow ay u baahan doonto labo sano kale si ay u qabsato qeybta kale ee *Gobolka Donetsk, haddii horumarka uu ku sii socdo isla heerka sanadkii hore, sida uu sheegay *Machadka Daraasaadka Dagaalka.
Ma Yurub ayaa buuxin karta godka taageerada militari ee Mareykanka?
Waa adag in Yurub ay bedesho dhammaan awoodaha militari ee uu Mareykanku bixiyo, taasoo macnaheedu yahay in xaaladda militari ee Ukraine ay weli ahaan doonto mid adag.
Rachel Elyehos, agaasimaha guud ee *Machadka Adeegyada Isku-dhafan ee Boqortooyada, waxay sheegtay in **musaafada Mareykanka ay muhiim u tahay saddex meeleed gaar ah: **difaaaca hawada, halkaasoo aysan jirin kaliya beddelka Yurub ee **nidaamyada Patriot, iyo **gantaallada baallista dheer, iyadoo **Jarmalku ay diideen inay siiyaan Kyiv gantaallada Taurus, iyo sidoo kale *xaddidaada sahayda gantaallada “Storm Shadow” ee Faransiiska iyo Boqortooyada Ingiriiska. Saddexaad, *isku-xirnaanta taleefanka gargaarka ee dayaxa, iyadoo barnaamijka *Starlink ee uu leeyahay milyaneerka Elon Musk uu weli yahay mid go’aan muhiim ah dhinaca hore.
Sidoo kale, waxaa jirta arrinta kharashka, ilaa hadda, Mareykanka ayaa bixiyay 33.8 bilyan oo dollar oo ah hub iyo rasaas, iyo sidoo kale wuxuu siiyay Kyiv 33.2 bilyan oo dollar si ay u iibsato hubka laga sameeyay Mareykanka.
Sida ay sheegtay Jaamacadda Kiel ee Jarmalka, taageerada militari ee Yurub waxay ku sii jirtaa heerka isla markaana ah *62 bilyan oo euro, taasoo ka dhigan in **lacagta lagu deeqay ay tahay in la laban laabo si loo buuxiyo farqiga gabi ahaanba, taasoo noqonaysa **koror weyn, taas oo laga yaabo inay dhaliso baaqyo lagu isticmaalo qaar ka mid ah **hantida Ruushka ee xanniban ee ku jirta bangiga dhexe, taasoo qiimaheedu gaarayo *300 bilyan oo dollar, si loo caawiyo maalgelinta dadaallada dagaalka ee Ukraine, inkasta oo aan la hubin haddii ay sharci ahaan suurtagal tahay in la sameeyo.
Ma Yurub ayaa hubin kartaa nabadda ee Ukraine iyada oo aan taageero ka helin Mareykanka?
In kasta oo ay jiraan dooddo ku saabsan abuurista “ciidan kalsooni” oo Yurub hogaamineyso si loo hubiyo nabadda Ukraine, tani waxay u baahan tahay ugu yaraan joojinta dagaalka. Si kastaba ha ahaatee, Ruushku wuxuu horey u sheegay inuu diidan yahay in dalalka xubnaha ka ah NATO ay bixiyaan ciidamo ilaalin ah, laakiin inkasta oo ay noqon karaan kuwo aan waxtar lahayn dhulka aan la maamulin, diidmadaasi waxay ciidamada Yurub ku ridi doontaa xaalad khatar ah dalka.
Boqortooyada Ingiriiska waxay Mareykanka ku dhiirrigelisay inuu bixiyo taageero wixii la xiriira ciidamo deggan oo Ukraine, badanaa oo ah qaab *ciidan cirka, laakiin *Starmer ma helin ballan qaad xooggan oo ka yimid Trump intii ay wada kulmeen, Khamiistii, Aqalka Cad.
Khilaafkii dhacay Jimcihii, oo dhexmaray madaxweynaha Mareykanka iyo madaxweyne Ukraine, ayaa ka dhigtay fikradda ciidamo ilaalin ah in ay noqoto mid aan la suurtagal ahayn, gaar ahaan ka dib markii Trump uu Zelensky ku eedeeyay “in uu khatar galiyay dagaal weyn ee saddexaad.”
Laakiin, La-taliyaha Amniga Qaranka ee hore ee Boqortooyada Ingiriiska, Lord Ricketts, ayaa isweydiiyay: “Ma heli doontaa Yurub ballan qaad ka yimid Mareykanka? Anigu ma aaminsani.”
Si kastaba ha ahaatee, tani waxay dhalineysaa mushkilad adag oo ku saabsan sida loo hubin karo badbaadada ciidamada ilaalinta nabadda ee Yurub ee Ukraine haddii Ruushku uu xadgudbo xabad joojinta kasta oo laga yaabo in ay siiyaan kalsooni inay dalka galaan.
Halkee ayaa NATO iyo isbahaysiga amniga ee ku yaal Marinka Atlantic ku haray?
Xaaladda hadda jirta ee cad ayaa ah in, iyadoo Trump uu ku jiro Aqalka Cad, heshiiskii aasaasiga ahaa ee amniga Yurub ee muddooyin badan jiray aanu jirin, maadaama qaaradda ay awoodi jirtay inay mudnaanta siiso horumarinta dhaqaale, halka Mareykanka uu siiyay gogol amni oo sii kordhaya oo ku daboolay guud ahaan qaaradda.
Laakiin hadda, waa mid aan la hubin go’aanada Trump ee ku wajahan *NATO, mana cadda haddii dhammaan ciidamada **Mareykanka, oo gaaraya *100,000 askari ee ku sugan *Yurub, ay sii joogi doonaan mustaqbalka, iyadoo *Aqalka Cad weli uu xiiseynayo in uu sii wado wada-hadallo amni oo toos ah oo lala yeesho Moscow.
Waxa ay Ileyhos ku dartay: “Waa arrin cad in Mareykanka ay leedahay mudnaanta amni ee kale, gudaha iyo gobolka Baasifigga, halkaas oo ay ka aragto caqabadda muddo dheer ah oo ka timaadda Shiinaha.”
Waxa ay intaas raacisay: “Tani waa wax ay xulafada NATO ogaayeen tan iyo tobankii sano ee la soo dhaafay, laakiin ilaa hadda ma jirin wax dhiirrigelin ah oo ka dhigay inay dhaqaaqaan, markaa su’aasha ah in uu badbaado isbahayshigu hadda waa su’aal adag.”
